Kültür Şoku Nedir?

Kültür Şoku Nedir?

Yurtdışında eğitim almak veya çalışmak amacıyla uzun süreli yaşamak heyecan verici ve eşsiz bir deneyimdir. Yeni insanlarla tanışmak, yeni yiyecekler tatmak, yeni gelenekler öğrenmek ve ülkeyi keşfetmek fırsatı elde edersiniz. Bu sayede hayatınızın geri kalanı tamamen değişebilir. Ancak tüm olumlu etkilerin haricinde bu yeniliğin sizde olumsuz sonuçlar doğurması da muhtemeldir.

Yurtdışında daha önce hiç yaşama fırsatınız olmadıysa ve ilk defa uluslararası bir öğrenci olarak veya çalışan olarak gidecekseniz bu süreç sizin için zor ve yıpratıcı olabilir. Yurtdışında dil eğitimi, yurtdışında üniversite eğitimi, yurtdışında lise ya da yurtdışında yüksek lisans eğitimi, vb. gibi özellikle uzun süreli programlarda kültür şoku bir noktada deneyimlenmektedir.

Yurtdışına uzun süreli çıkan herkes kültür şoku yaşar. Kimi insanlar bu evreyi başarılı bir şekilde atlatabilirken, kimileri alışma sürecinde yeni bir ülkenin kültürünü kabul etmek konusunda zorlanabilir. Eğer siz de eğitim, öğretim veya iş deneyimi amacıyla ilk defa ülke değiştirmek hazırlığı içerisindeyseniz kültür şoku evrelerinden geçeceksiniz demektir.

Gelin, öncelikle kültür şoku nedir? Ondan bahsederek yazımıza başlayalım. Daha sonra sizi nasıl etkileyebileceğine dair bilgiler paylaşarak bu durumu en hafif şekilde atlatmanıza yardımcı olalım.

Kişinin yeni bir kültürel çevreye dâhil olduğunda yaşadığı kafa karıştırıcı ve huzursuzluk verici duyguların tanımı Kültür şoku olarak belirtilmektedir. Genel olarak belli bir süre yurtdışında yaşadıktan sonra deneyimlenen bir durumdur. Bu yüzden turistlerde, yani kısa süreli ülke değişimi gerçekleştiren kişilerde pek gözlenmez.

Yurtdışında Culture Shock olarak kullanılan, ilk olarak kültür şoku terimini antropolog Kalervo Oberg,1960 yılında kullanmıştır. Tanıdığınız ve bildiğiniz kültürünüzü, sosyal ortamınızı bırakarak uzun süreli bir ülke değişikliğine gitmenizin sizi olumsuz yönde etkilemesi durumudur. Sonuçta, tamamen farklı diller, size yabancı gelen insanların jestleri, mimikleri, farklı gelenek ve görenekleri ile birden karşı karşıya kalırsınız. Kendi kültürünüzün yanında yeni kültürel değerlere ve geleneklere uyum sağlamaya çalışırsınız ki kolay olmayacaktır. Yaşamayı seçtiğiniz yeni ülkeyi ne kadar iyi bilirseniz bilin, ne kadar olgun biri olursanız olun kültür şoku ile karşılaşırsınız. Sosyal biri olmanız ve başka kültürlere maruz kalmış olmanız sonucu değiştirmez.

Kültürel şok sıklıkla yanlış bir ifadeyle zihinsel bir hastalık olarak anılabilmektedir. Çünkü kültür şoku, belirtilerinden haberdar olmayanlara kendini herhangi bir akıl hastalığı gibi gösterebilmektedir. Bu belirtilerin ne kadar süreceği ve kişiyi ne yoğunlukta etkileyeceğinin bir standardı yoktur. Tamamen kişinin kendisine bağlıdır.

Yazının devamında yer alan Kültür şoku nedenleri, Kültür şoku belirtileri, kültür şoku evreleri nelerdir ve kültür şoku nasıl atlatılır diye merak ediyorsanız doğru yerdesiniz.

Kültür Şoku Nedenleri

Kültür şoku nedenleri ile ilgili faktörleri liste halinde aşağıda bulabilirsiniz.

1. Kültürel farklılıklar (müzik, görsel sanatlar, sahne sanatları, vb. gibi)

2. Dinsel farklılıklar

3. Yemek alışkanlıkları

4. Sosyal yaşam, adet, gelenek ve görenekler

5. Dil farklılıkları

Yukarıda belirtilen nedenlere bağlı olarak kişilerde değişen sürelerde fiziksel ve psikolojik belirtiler görülmektedir.

Kültür Şoku Belirtileri

Kültür şoku belli bir olaydan kaynaklanmaz. Örneğin, Gittiğiniz ülkede kendi benliğinizi sorgulamanız, o ülkenin kurallarını bilmediğinizi hissetmeniz, vb. gibi durumlar sizi kültür şoku yaşamaya iter. Kültür şoku belirtileri nelerdir denildiğinde üzerinizde fiziksel ve psikolojik etkileri olduğu söylenebilmektedir.

Kültür Şoku Fiziksel Belirtileri

• Karın ağrısı
• Baş ağrısı
• Sırt ağrısı
• İştahın kesilmesi veya çok yeme isteği
• Mutsuz, yorgun veya yılmış hissetme
• Uyku problemi

Kültür Şoku Psikolojik Belirtileri

• Yalnız ve yabancılık hissi
• Yanlış anlaşılma hissi ve kolayca tedirgin olma
• Yeni ülkenin yerli insanlarıyla iletişim kurma korkusu
• Yeni ülkede kullanılan dili öğrenmeyi reddetme durumu
• Her şeyden şikâyet etme
• Kendi kültürünüzü övmek yeni kültürü ise kabul etmemek
• Kendi ülkeniz hakkında endişelenmek
• Yeni ülkenin insanlarını sürekli eleştirmek
• Yeni olan her şeye karşı olmak
• Kendi kimliğinize değil başkalarına uyum sağlayarak yaşamak zorunda hissetmek
• Kimseye güvenmemek
• Aldatılma ve soyulma konusunda endişeli olmak
• Yeni ülkedeki evinizde güvenli bir alan oluşturma ve dışarı çıkmamak için sürekli bahane üretme

Bu belirtileri kısa sürede atlatmak da yoğun yaşamak da sizin elinizde!

Kültür Şoku Evreleri Nelerdir?

Yeni ülkeye geçiş hissi olan kültür şokunun 5 farklı evresi vardır.

1. Gözlem Evresi:

Bu evrede kendi kültürünüzle yeni ülkenin kültürü arasındaki farklılıklar eğlenceli ve heyecan verici görünür çünkü yeni bir yeri keşfetmektesinizdir. Bu aşamada ülkenin farklılıklarından etkilenirsiniz. Manzarası, kültürel alışkanlıkları, yaşam hızı gibi ayrıntılar size ilginç gelir. Bu evre haftalar hatta aylar sürebilir.

2. Endişe Evresi:

Bu evre hayal kırıklığı ve endişe ile karakterize edilmektedir. İlk 3 ay içerisinde genellikle kendisini gösterir. Bu evre kimileri için daha erken de belirebilir. Heyecan yavaşça kaybolur, zorluklar çıkmaya ve rahatsız edici durumlar yaşanmaya başlar. Evinizin yolunu tabelalar yüzünden karıştırabilir, restoranda nasıl sipariş vereceğinizi bilemeyebilirsiniz. Bu evrede ailenizi, arkadaşlarınızı özlemeye başlarsınız çünkü yeni ülkenin yerlileri artık size arkadaş canlısı gelmez. Küçük fiziksel rahatsızlıklar da genellikle ikinci evrede ortaya çıkabilir.

3. Alışma Evresi:

Bu evrede artık endişe geride bırakılır ve ortalama 6-12 ay arasında üçüncü evreye gelirsiniz. Hayatınız iyileşmeye başlar. Yeni ülkenin yaşam tarzına, yiyeceklere ve geleneklere artık daha aşinasınızdır. Arkadaşlar edinmeye başlar, yerel kültürü daha iyi anlarsınız. Zorluklar bu evrede de illaki olur ancak bu aşamada zorluklarla daha iyi başa çıkabilirsiniz.

4. Adaptasyon Evresi:

Bu evre iki kültürlü evre olarak da tanımlanmaktadır. Artık yalnız hissetmez, günlük aktivitelerinize ve arkadaşlarınıza alışırsınız. Artık orası Yeni ülke değildir, ait olduğunuzu hissedersiniz. Yeni çevreniz artık eviniz gibidir.

5. Başladığınız Yere Geri Dönme Evresi:

Uzun süre yurtdışında yaşadıktan sonra evinize dönme aşamasında bu sefer de ters kültür şoku yaşama durumunuz söz konusudur. Bu aşamada kendi ülkenize geri döndüğünüzde birçok şeyin değiştiğini, bırakıp gittiğiniz gibi olmadığını fark eder ve dışlandığınız hissine kapılırsınız. Yurtdışındayken öğrendiğiniz gelenekler artık kendi ülkenizde geçerli değildir. Ayrıca geçirdiğiniz adaptasyon süreci döndüğünüzde yeniden yaşanacaktır. Tüm bunlar da sizi yeniden endişelendirebilir.

Kültür Şoku Etkisini Azaltma

Kültür şoku özellikle uzun süre yurtdışında yaşama planları olanların mutlaka deneyimleyeceği kaçınılmaz bir durumdur. O yüzden bu durumu kabul etmek ve mümkün olduğunca uyum sağlamaya kendinizi hazırlamanız bu süreci daha kolay atlatmanız konusunda size epey yardımcı olacaktır.

İşte size kültür şoku ile başa çıkmanın yollarından derlediğimiz, faydalı olacak 6 önemli madde!

1. Bu durumu sadece sizin yaşamadığınızı unutmayın!

Yurtdışına uzun süreli çıkan herkesin bu tür durumlarla karşılaştığını unutmayın! Kültür şoku bir şeylerin yanlış gittiğini göstermez. Bu her yeni ülkeye giden vatandaşın deneyiminin önemli bir parçasıdır. Farklı bir ülkede farklı kültürleri ve gelenekleri deneyimleyeceksiniz bu macerada elbette iyi taraflarının yanında kötü taraflarını da yaşarsınız.

2. Kendi alanınızı yaratın!

Gittiğiniz ülkede her şey yeni olacak. Keşfedecek çok şeyiniz var. Ancak bavulunuza sizi evinizde hissettirecek özel eşyalar almanız kalacağınız yere daha hızlı adapte olmanız için çok önemli! Böylece yeni evinizde bir şeyler size fazla gelmeye başladığında kendi kurduğunuz size özel bir alanda kendinizi korumaya alabilirsiniz.

3. Açık fikirli olun!

Şaşırtıcı fikirleri memnuniyetle karşılamak, açık fikirli olmak kültür şokuyla baş etmenin en etkili yollarından biri olarak görülmektedir. Daha çok evet demeye meyilli olun. Etkinlik davetlerini kabul edin, değişik yemekler tatmayı deneyin, yeni arkadaşlarınıza yardımcı olmaya çalışın. Yeni ülkenin gelenek ve göreneklerini kendiniz keşfedin. Bununla birlikte anlayışlı olduğunuzdan, güvende olduğunuzdan, sağlıklı kaldığınızdan ve kendinizi zorlamadığınızdan da emin olmanız önemlidir.

4. Keşfedin!

İzole yaşamaktan uzak durmaya çalışın! Gidin ve keşfedin! Toplu taşıma araçlarını mutlaka kullanın. Gezilere katılın, kameranızla ilginç bulduğunuz yerleri çekin. Bulunduğunuz şehirde aktif olmaya özen gösterin. Ancak bu şekilde hayata karışır, öğrenir, yeni arkadaşlar edinirsiniz. Her zamanki rotanızı kullanmayın! Daha kestirme bir yol olabilir, bulmaya çalışın. İşe ya da okula her seferinde aynı yoldan gitmemeye çalışın. Kendinize her hafta yeni bir yer gezeceğinizin sözünü verin!

5. Sevdiğiniz bir şey bulun!

Eğitim veya iş için gittiğiniz ülkede yapmayı sevdiğiniz şeyleri bulun! Parkta kahve yudumlamak, dağlarda yürüyüşe çıkmak gibi zorlandığınızda ve bunaldığınızı hissettiğinizde size iyi gelecek aktiviteler yapmaya gayret gösterin. Sizi neşelendirecek ve neden bu ülkeye geldiğinizi hatırlatacak eylemlerde bulunmanız yaşamınızı daha kolay hale getirir!

6. Kendinize bir proje ayarlayın!

Ülkeye özgü bir dans stili öğrenerek uygulamak, yöresel bir yemeğin nasıl hazırlanacağını öğrenmek veya o ülkenin dilini öğrenmek, vb. gibi heyecan verici ve yeni bir şeyle meşgul olmanız bu dönemi çok daha hafif atlatmanıza yardımcı olacaktır.

Kültür şokunun yurtdışı yaşam deneyiminizin önemli bir parçası olduğunu unutmayın! Kültür şoku hissini kabul eder ve onunla baş etmenin yollarını uygulamaya gayret ederseniz sizi derinden etkilemez. Böylece siz de yeni konumunuzda çok daha keyifle yaşamınızı sürdürebilirsiniz.

Yurtdışında eğitim ile ilgili sorularınız olursa bilgi istek formu doldurabilirsiniz. Dilerseniz buradan doğrudan iletişime geçebilir veya randevu alarak ofislerimizi ziyaret edebilirsiniz.