İrlanda'da Yaşam ve Kuzey İrlanda ile Farklar

İrlanda’da Yaşam

İrlanda’da yaşam muhteşem doğası, hayranlık uyandıran masalımsı doğal güzellikleri ve şartlarıyla dikkat çeken ülkelerden biridir. Avrupa’nın kuzeybatısında yer alan ülke Büyük Britanya Ada’sının batısında yer alan demokrasiyle yönetilen bir ülkenin yönetim şekli parlamenter demokrasi ve anayasal cumhuriyettir. 1921 yılında İngiliz- İrlanda antlaşmasıyla bağımsızlığa adım atan ülke bir süre daha İngiliz milletler topluluğuna bağlı olarak devam etse de 1 sene sonra tam bağımsızlığını ele almıştır.

İrlanda İngilizcenin en çok konuşulduğu İngiltere’den sonraki diğer ülkedir. Ülkede günlük yaşamda İngilizce ve İrlandaca olmak üzere iki dil konuşulmaktadır. Fakat İrlandaca daha çok kırsal kısımda yerel halk tarafından kullanılmaktadır. Aksan bölgeden bölge değişse de İrlanda halkı İngilizceyi saf ve sade şekilde konuştukları için yabancılar tarafından daha net anlaşılmaktadırlar. 2021 yılı verilerine göre ülke de 5 milyondan fazla insan yaşamaktadır. Bu nüfusun 1 milyondan fazlası başkent Dublin’de bulunmaktadır.

Nüfusun 1/3 kısmının başkent Dublin’de yaşamasının sebeplerinden birkaçı lider bilişim firmalarının çoğunun ve prestijli dil okullarının orada bulunmasıdır. İrlanda’nın en kalabalık ikinci şehri ise Kuzey İrlanda’nın başkenti olan Belfast’tır. İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda bir adayı paylaşan iki farklı devlettir.

İrlanda Cumhuriyeti, 1 Ocak 1973 yılından beri Avrupa Birliği üyesidir ve ülkenin para birimi Euro’dur. Fakat ülkeye giriş için Schengen Vizesi geçerli değildir ülkenin kendi vizesini almak şartı vardır.

İrlanda Kıtlık Dönemi (Gorta Mor)

Tarihçiler İrlanda tarihini, kıtlık dönemi öncesi ve sonrası olarak ikiye ayırmaktadır. 1845 yılında başlayan ve 1852 yılına kadar süren kitlesel açlık hastalık ve göç dönemi İrlanda Cumhuriyeti’ni büyük bir nüfus kaybı yaşamasına sebep olmuştur.

Gorta Mor olarak da bilinen, büyük kıtlığın başlamasına sebep olan halkın temel gıda maddesi patates olarak belirtilmiştir. Patateste mantar kökenli bir hastalık etmeni olan ve bir çelit diploid mantarı olan phytophthora infestans bu duruma sebep olmuştur. Bu Mantar 1845 yılında ekilenlerin %40’ını etkilerken bir sonraki sene bütün patatesleri sarmış ve ambarlardakiler bile bu mantardan etkilenerek yenilemez hale gelmiştir.

Halk bu süre zarfında tam 7 yıllık bir kıtlık sürecine girmiştir. Kıtlığın bitmesinden sonra İrlanda halkının  büyük bir kısmı ya ölmüş ya da ülkeden göç etmiştir. Böylelikle ülke %20-25’lik bir nüfus kaybı yaşamıştır. Kıtlık sebebiyle artan göç ve ölümler yüzünden İrlanda’nın siyasi ve kültürel yapısı bozulmuş İrlandaca dilini kullananların sayısı azalmış ve ülkede çoğunlukla İngilizce konuşulur hale gelmiştir. 1847 yılında artarak devam eden kıtlık sebebiyle Osmanlı Padişahı Abdülmecid İrlanda halkına büyük bir buğday yardımı yapmıştır. Bu sebeple İrlanda halkı Türkler için ayrı bir sempati ve hoşgörüyle yaklaşmaktadır.

İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda

Bir adayı paylaşan ve 20. Yüzyıla kadar aynı ortak tarihi, kültürü ve etnik kimliğe sahip iki farklı devlettir. Yıllar boyunca birçok aynı ortak bileşene sahip olsalar da bir arada hareket edememiş ve birbirinden ayrılmıştır. İki devlet arasındaki en büyük fark din ve politik tercihleridir. İrlanda parlamenter demokrasi ile yönetilen kendi bağımsızlığı olan bir ülke iken Kuzey İrlanda Birleşik Krallık’a bağlı İngiltere kontrolü altında yönetilen Galler, İskoçya ve İngiltere ülkelerinden biridir. İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda 1900’lü yılların başına kadar Birleşik Krallık ’a bağlı bir ülkeydi. Fakat Dublin’de patlak veren Paskalya Ayaklanması ile 1922 yılında ülke İrlanda Bağımsızlık Savaşı’nı kazanarak kendi cumhuriyetini ilan etmiştir.

İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda olarak ikiye ayrılmıştır. Bu ayrılma sonucunda oluşan mezhep farklılıklarıyla ülkenin kuzeyde olan kısmı ağırlıklı olarak Protestanlığı seçerken geri kalan kısım Katolik dinini benimsemiştir. İrlanda Cumhuriyeti’nin ağırlıklı olarak Hristiyanlığı seçmiştir ve ülke dini otorite Katolik kilisesidir.

İrlanda Cumhuriyeti ve Kuzey İrlanda Temel Farklar

Aynı adada yer alan bayrakları, yönetim şekilleri, nüfusu, başkenti, para birimi ve inançları ile birbirinden farklı olarak iki ayrı devlettir.

- İrlanda bayrak

İrlanda Cumhuriyeti bağımsız devlet olmasından dolayı kendi bayrağına sahiptir. Bayrağı yeşil, beyaz ve turuncu renklerden oluşmaktadır.

Kuzey İrlanda ise Birleşik Krallık ’a bağlı bir ülke olmasından kaynaklı kendi resmi bir bayrağı yoktur. Resmi olarak ülkeyi Birleşik Krallık bayrağı temsil etmektedir. Fakat resmi olmayan bölgesel olarak kullanılan beyaz desen üzeri kırmızı taç ve bir el üzerinde de kraliyet tacı olan bir bayrak kullanılmaktadır. Bu bayrak sadece 1953 ve 1972 yılları arasında resmi olarak kullanılmıştır.

- İrlanda yönetim şekli

Bağımsız devlet olan İrlanda Cumhuriyeti parlamenter demokrasi ile Kuzey İrlanda ise Birleşik Krallık’a bağlı olarak Britanya Temsili Kral/Kraliçe’nin yönetim yetkisi verdiği bakan tarafından yönetilmektedir.

- İrlanda başkenti ve para birimi

İrlanda’nın başkenti 2021 sayımlarına göre 1 milyondan fazla nüfuslu Dublin şehridir. Ve para birimi Avrupa Birliği üyesi olduğundan Euro’dur.

Kuzey İrlanda’nın başkenti 2019 sayımına göre 340 binden fazla kişinin yaşadığı Belfast şehridir. Para birimi ise Birleşik Krallık’ın kullandığı Sterlindir.

- İrlanda dini

Kuzey İrlanda halkı çoğunluklu olarak Protestanlığı seçerken geri kalan kısım Katolik dinini benimsemiştir. İrlanda Cumhuriyeti’nin ağırlıklı olarak Hristiyanlığı seçmiştir.